Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleeğlenceli bir düzen değildir. Hukuk, toplum zarfında insanoğluın sahiden elbette davrandıklarını değil, elbette davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak bâtınin vardır. Türe kıymeti zımnında, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene katmak, toplumsal hayatın gerçekleşmesini uydurmak ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin kontrasına akseptans edilmesi ve uyulması gereken, kesin düz kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle toplum zarfında insanoğluın reviş ve davranışlarının ahbaplık kurallarına uymaması, her gün mümkündür. “İşte ahbaplık, isim davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir yöntem, bir bütündür.” İnsan-isim, isim-tabiat ilişkilerinin insanlığın şerik çıkarı ve huzuru bâtınin evrensel ilkelerle güvence altına alınmasıdır. Hukuk, beşeriyet seviyesi bâtınin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biriyi görüş ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, sınıf çıkarları, toplum sözleşmesi, tabiat ve insanoğlu olarak belirten telakkilerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun şerik iyiliğini uydurmak maksadıyla konulmuş olan ve halk gücüyle desteklenen kaide, doğru ve kanunların kâffesidür. Henüz geniş bir tanılamamıyla ahbaplık, adalete yönelmiş toplumsal evetşyalnız düzenidir. Hukuk Lügat Mealı Hukuk kelimesi Arapça “doğru” kökünden gelir ve doğru kelimesinin çoğkebir olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “doğru” kelimesinin çoğkebir “ilenme’kak”tır. Türk Zeban Kurumu’na bakılırsa ahbaplık kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım zorlaü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” manaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk manaında da kullanılır. Fen Mealı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu bâtınin hala doyurucu bir tanılamam örgülamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok akseptans edilen tanılamamı ise: “Makul bir zamanda muayyen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mutluluk zoruna (müeyyide) demetlanmış kurallar kâffesidür.” Ilmî bir disiplin olarak ahbaplık, kendi zarfında asliye olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun eşhas arası ilişkileri konu vadi kısmına Özel Hukuk, eşhas ile mutluluk yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Halk Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Hukuk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna yanıt Kanunuesasi Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku halk hukukunun mebdelıca madun dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku gayrı toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik mutluluk tarafından güvenceye alınmış ve cebri yaptırımlara sahip olmasıdır. Hukuk kuralları isim davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun paha hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle nüsha nitelikteki eksiksiz durumlarda uygulanması sağlamlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk vadiında yaptırım halk gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek bâtınin kullanılır. Hukuk düzenini sağlamlamayı ve korumayı yalnızçlayan yaptırımlar gene ahbaplık düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve içsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yaptırımlar bu durumları karışmak bâtınin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapis ve dünyalık cezaları; temel hukukunda siyasetten men, kazanç kapatma; algı hukukunda algı ve gizliceçılık cezaları üzere muaddel ahbaplık dallarında muaddel yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile müteallik çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; bilinçi bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların kimilar felsefik değil ortaya konduğu dönemin sorunlarını çözmek yahut siyasal telakkileri ahbaplık biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali doğruluk olan ahbaplık, umumi olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş toplumsal bir evetşyalnız düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgın yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun toplumsal hayatı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve asayiş zarfında bir arada evetşamalarını sağlamlamaktır. 2. Kılgın Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Alınlanması) Hukukun kılgın amacını, toplumsal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile toplum zarfında yaşayan insanoğluın, birbirleri ile bina etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanoğlunun örgüsından meydana gelen gereksinimlerinı kontralamaya çalışır. Hukuk bu fonksiyonu ile mevlit, evlenme, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek ahbaplık düzeni hayatın asliye gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun katıksız örgüsına ve bundan sonra mevrut ihtiyaçlarına amelî geçmek zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, kazançlı gerçeklere de tutkundır; kazançlı gereksemelara uymalı ve onları kontralamalıdır. 3. Türe Hukuk bu fonksiyonu ile muayyen bir düzenleme altına aldığı sosyal gereksinimlerı, özü salt bir denklik düşüncesi olan doğruluk ölçüsüne vurarak hak kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En güdük tanılamamıyla doğruluk, “bir denklik düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) geçmek üzere dü muaddel anlamda kullanılır. Türe haddizatında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet manaında zatî bir özelliği deyimler. Zat her gün haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni özgülemek yolunda daima ve değanlayışmez bir çaba gösterir. İşte bu reviş ve çabayı gösteren doğruluk, özne (süje) ile müteallik oluşundan ötürü öznel (sübjektif) doğruluk olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir doğruluk peritonı vardır. Nesnel doğruluk, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği rabıta biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte ahbaplık vadiında hukuki paha olarak söz konusu olan doğruluk de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü ahbaplık, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve algılanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Sosyete bâtınindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini bâtıneren kurallar eksiksizü olarak ahbaplık, bu değerlendirmelerde doğruluk ölçüsünü kullandığı ve takmak yerinde bulunmuş olduğuna bakılırsa, adaletin böylece, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında doğruluk acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut ahbaplık ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü doğruluk peritonı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm ahbaplık sistemine ve sistemlerine hükümran mevcut, nesnel ve salt bir paha niteliğindeki adalettir. Hukuk bir toplum düzenini bâtınerir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; lüzum bulunan düzeni savunmak, gerekse onu değanlayıştirmeyi meşrulaştırmak bâtınin her gün adalete mebdevurulur. Nesnel ve kanun üstü doğruluk hukukta kontramıza kurulu ahbaplık düzenlerinin asli örneği, olması gereken ahbaplık manaında ahbaplık idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile doğruluk, bulunan ahbaplık düzenlerinin kendisine amelî olup olmadığı açısından bir paha ve değerlendirme ölçüsü olabilir. Yine bu özelliği ile doğruluk, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun yapmak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile pozitif ve negatif kontralıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon istikrar zarfında olduklarında, adil bir ahbaplık düzeninin gerçekleşmesi sağlamlanır. Normal olarak tüm ahbaplık normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak ahbaplık, hem adaleti gerçekleştirecek, hem toplumsal evetşyalnız uyacak, hem de bu toplumsal hayatın amerikan barış zarfında sürebilmesi bâtınin bir düzen görünümünü sağlamlamaya çalışacaktır.