Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ama hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleeğlenceli bir düzen değildir. Hukuk, sosyete süresince insanoğluın gerçekten elbette davrandıklarını değil, elbette davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak için vardır. Adalet kıymeti nedeniyle, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene vazetmek, sosyal ömürın gerçekleşmesini peylemek icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin muhalifsına akseptans edilmesi ve uyulması müstelzim, mutlaka akıllıca kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabilinden, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle sosyete süresince insanoğluın hattıhareket ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her devran mümkündür. “İşte tüze, in davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir yöntem, bir bütündür.” İnsan-in, in-huy ilişkilerinin insanlığın müşterek çıkarı ve huzuru için evrensel ilkelerle güvence şeşna tuzakınmasıdır. Hukuk, âdemiyet seviyesi için göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birmebzul rey ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, sosyete sözleşmesi, huy ve insanoğlu olarak belirten konseptlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun müşterek iyiliğini peylemek için konulmuş olan ve bütün gücüyle desteklenen kaide, pay ve seçimın bütünüdür. Elan geniş bir tanımıyla tüze, adalete yönelmiş sosyal yaşamma düzenidir. Hukuk Kelime Mealı Hukuk kelimesi Arabi “pay” kökünden hasılat ve pay kelimesinin çoğheybetli olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Gündüz feneriçda “pay” kelimesinin çoğheybetli “ilenme’kak”tır. Türk Kıstak Kurumu’na bakarak tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım güçlükleü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” anlamı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk anlamında da kullanılır. Teknik Mealı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu için hala doyurucu bir tanım binalamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok akseptans edilen tanımı ise: “Belli bir zamanda belli bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mevki zoruna (müeyyide) destelanmış kurallar bütünüdür.” Ilmî bir disiplin olarak tüze, kendi süresince gerçek olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun eşhas arası ilişkileri bahis saha kısmına Özel Hukuk, eşhas ile mevki veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Halk Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna tahsisat Kanunuesasi Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku bütün hukukunun kellelıca alt dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku gayrı toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik mevki aracılığıyla güvenceye tuzakınmış ve cebri yaptırımlara iye olmasıdır. Hukuk kuralları in davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun kıymetiharbiye hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle analog nitelikteki birlik durumlarda uygulanması sağlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk sahaında yaptırım bütün gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek için kullanılır. Hukuk düzenini sağlamayı ve korumayı ammaçlayan yaptırımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve tinsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yaptırımlar bu durumları hapsetmek için kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapis ve kazanç cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, vurgun metres; vergi hukukunda vergi ve kaçıntıçılık cezaları kabilinden değişkin tüze dallarında değişkin yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile alakadar çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; bilinçi bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik değil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek veya siyasi konseptleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan tüze, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş sosyal bir yaşamma düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, uygulama yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun sosyal ömürı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve asayiş süresince bir arada yaşamalarını sağlamaktır. 2. Tatbikî Yarar (Sosyal İhtiyaçların Katlanması) Hukukun uygulama amacını, sosyal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile sosyete süresince canlı insanoğluın, birbirleri ile hazırlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanoğlunun binasından kaynaklanan ihtiyaçlarını muhaliflamaya çtuzakışır. Hukuk bu fonksiyonu ile tevellüt, evlenme, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek tüze düzeni ömürın gerçek gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun doğal binasına ve bundan müterakki mevrut gereksinimlerine reva başlamak zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, ekonomik gerçeklere de vabestedır; ekonomik gereksinimlara uymalı ve onları muhaliflamalıdır. 3. Adalet Hukuk bu fonksiyonu ile belli bir tertip şeşna aldığı içtimai gereksinimlerı, özü salt bir eşitlik düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak hakikat kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaltarak tanımıyla türe, “bir eşitlik düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) başlamak üzere iki değişkin anlamda kullanılır. Adalet esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet anlamında kişisel bir özelliği deyimler. Nefer her devran haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni uçlanmak uğrunda ötümlü ve değanlayışmez bir çaba gösterir. İşte bu hattıhareket ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile alakadar oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe mefhumı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği rabıta biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze sahaında hukuki kıymetiharbiye olarak alay konusu olan türe de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve idraklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Topluluk içindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini içermiş kurallar birlikü olarak tüze, bu değerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve almak durumunda bulunmuş olduğuna bakarak, adaletin böylecene, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında türe acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü türe mefhumı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün tüze sistemine ve sistemlerine hâkim mevcut, nesnel ve salt bir kıymetiharbiye niteliğindeki adalettir. Hukuk bir sosyete düzenini içerir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; icap bulunan düzeni arkalamak, gerekse onu değanlayıştirmeyi meşrulaştırmak için her devran adalete kellevurulur. Nesnel ve kanun üstü türe hukukta muhalifmıza müesses tüze düzenlerinin birincil örneği, olması müstelzim tüze anlamında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, bulunan tüze düzenlerinin kendisine reva olup olmadığı açısından bir kıymetiharbiye ve istimara ölçüsü evet. Gene bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun akdetmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yararlı ve negatif muhaliflıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon istikrar süresince olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Olağan olarak bütün tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem sosyal yaşamma uyacak, hem de bu sosyal ömürın amerikan barış süresince sürebilmesi için bir düzen görünümünü sağlamaya çtuzakışacaktır.